ONTMOETING MET DE OMBUDSMAN VOOR DE GERECHTSDEURWAARDERS (MAART 2021)

Op 25/02/2021 hadden wij de eer en het genoegen (virtueel) kennis te maken met de heer Arnout DE VIDTS, ombudsman voor de gerechtsdeurwaarders in functie sinds september 2018.

De dia’s van zijn presentatie zijn hier beschikbaar (enkel in het Frans).

Slides C-D Ombudsman

Wat is een ombudsman ?

Een ombudsman is een gekwalificeerde entiteit die bevoegd is voor buitengerechtelijke beslechting van consumentengeschillen, en die erkend is en gecontroleerd wordt door de FOD Economie. Ombudsmannen zijn in hun bevoegdheid beperkt tot specifieke afdelingen van het consumentenrecht (ziekenhuizen - verzekeringen - ...) en de heer DE VIDTS is de eerste die de functie van ombudsman voor de gerechtsdeurwaarders bekleedt.

De functie kwam er op vraag en met de steun van SAM-TES, het kenniscentrum voor gerechtsdeurwaarders, om een leemte in de bestaande procedure op te vullen. Totnogtoe was het immers zo dat wie moeilijkheden ondervond met een gerechtsdeurwaarder geen andere keuze had dan de zaak aanhangig te maken bij de beslagrechter (wat de tussenkomst van een advocaat en een (andere) gerechtsdeurwaarder vereiste) of een tuchtklacht in te dienen (een zeer lange en technische procedure). Vaak werd de zaak dan ook maar zo gelaten. [1]

Een gekwalificeerde entiteit

Als voormalig beslagrechter beschikt de heer DE VIDT over alle kwaliteiten die voor deze functie vereist zijn. Ook al kreeg hij, naar eigen zeggen, in zijn 20-jarige loopbaan slechts tweemaal te maken met een klacht wegens misbruiken van gerechtsdeurwaarders. Hieruit blijkt wel hoe welkom deze mogelijkheid van buitengerechtelijke geschillenregeling is. Hij is benoemd voor een hernieuwbare periode van 3 jaar.

Een onafhankelijke entiteit

De heer DE VIDTS staat er alleen voor, hij heeft geen team achter zich, alleen de steun van de advocaten van SAM-TES die vooral de administratieve kant voor hun rekening nemen, maar zich niet met de dossiers bemoeien. Hij krijgt een budget van de Nationale Kamer, maar deze heeft er geen controle over.

Hoewel zijn kantooradres hetzelfde is als dat van de Nationale Kamer, werkt hij van thuis uit en begeeft hij zich slechts ongeveer eenmaal per week naar de Kamer.

Een buitengerechtelijke entiteit

De ombudsman is noch een juridische dienst, noch een disciplinair orgaan. Zijn doel is een overeenstemming te vinden tussen de partijen, wat vaak inhoudt dat de totstandkoming van de honoraria of de rechtsregels worden uitgelegd, bijvoorbeeld de regels van het derdenbeslag. Als hij een probleem in een afrekening opmerkt, probeert hij de deurwaarder tot rede te brengen, maar hij heeft geen dwangbevoegdheid. Indien de deurwaarder weigert om zijn visie bij te stellen, kan hij de klager enkel adviseren over de manier waarop deze een klacht kan indienen.

Als erkende instantie voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting is hij wel bevoegd om de schorsing van de tenuitvoerlegging te bevelen (artikel XVI.27 IVRK). Hij houdt deze mogelijkheid als laatste redmiddel achter de hand, wanneer de deurwaarder recalcitrant is en de zaak nadelig is voor de klager.

Een kosteloze entiteit gebonden door het beroepsgeheim

Een beroep doen op de ombudsman is volledig gratis, maar kan niet anoniem gebeuren aangezien de gerechtsdeurwaarder moet weten in welk dossier hij zich moet verantwoorden. De klager krijgt echter de garantie dat zijn of haar naam nooit op een lijst of in een rapport zal worden opgenomen. Anderzijds is er ook geen lijst van deurwaarders tegen wie de meeste klachten worden geregistreerd. De tussenkomst van de ombudsman is gericht op problematische praktijken, niet op personen.

.

Tussenkomst van de ombudsman van de gerechtsdeurwaarders

Voorwaarden voor het indienen van een klacht bij de ombudsman

Alvorens een klacht in te dienen, moet u de deurwaarder van uw betwisting op de hoogte brengen. Fouten zijn immers menselijk en de gerechtsdeurwaarder heeft geen tussenkomst van de ombudsman nodig om een eenvoudige materiële fout recht te zetten. Alleen indien de deurwaarder niet reageert of onwil toont, is de tussenkomst van de heer DE VIDTS gerechtvaardigd. Ten behoeve van de bewijskracht is het nodig om alle communicatie schriftelijk te voeren.

Het beroep op de ombudsman is een buitengerechtelijke procedure die zowel in de minnelijke als in de gerechtelijke fase kan worden ingeleid. Dit sluit niet uit dat een tuchtklacht kan worden ingediend of dat verzet kan worden aangetekend bij een rechterlijke instantie. In dat geval wordt de buitengerechtelijke procedure echter irrelevant; ze zou immers dubbel werk inhouden of zou in strijd kunnen zijn met een rechterlijke beslissing.

Aan het indienen van een klacht zijn geen bijzondere vormvereisten verbonden. Het kan gebeuren per post, per e-mail of door het formulier op de website https://www.ombudsgdw.be/ in te vullen. De klacht kan worden ingediend door de schuldenaar of door een van zijn vertegenwoordigers, met inzonderheid van de bemiddelaar.

De laatste voorwaarde, ten slotte, is dat de ombudsman ingeschakeld moet worden ten laatste in het jaar volgend op de eerste aanvraag tot minnelijke regeling met de deurwaarder.

Indien uw aanvraag niet aan deze voorwaarden voldoet, zal de ombudsman uw dossier niet behandelen. Mogelijk kan hij de gehekelde praktijk wel aan de orde stellen in zijn jaarverslag.

Verloop van de procedure

Eens de klacht ontvangen, gaat de ombudsman na of de voorwaarden vervuld zijn en neemt hij contact op met de deurwaarder om zijn versie van de feiten te kennen. Hij heeft 90 kalenderdagen de tijd, te rekenen vanaf de datum van neerlegging van de klacht, om een akkoord te bereiken tussen beide partijen, zo niet kan deze termijn eenmaal worden verlengd.

Aan het eind van deze termijn zal hij, indien de bemiddeling is mislukt, de klager informeren over zijn rechten en mogelijke verdere acties. Hij kan dus de opschorting van het dossier gedurende deze periode opleggen, maar alleen als laatste redmiddel.

Hoewel SAM-TES heeft aangedrongen op de oprichting van deze functie, moet gezegd dat niet alle gerechtsdeurwaarders hiervan voorstander waren. Men was in het bijzonder beducht voor de bevoegdheid tot opschorting. Het ziet er echter naar uit dat de meeste gerechtsdeurwaarders het belang van de procedure beginnen in te zien en het spel meespelen, aangezien de ombudsman in 90% van de gevallen een gunstig antwoord krijgt op zijn verzoeken. Dat betekent niet dat telkens een vermindering van de honoraria bekomen wordt, maar wel dat de ombudsman vaak in staat is om een dialoog op gang te brengen, wat kan leiden tot een vermindering van de kosten voor de klager.

De ombudsman zal nooit een lijst vrijgeven van de deurwaarderskantoren waarop de klachten betrekking hebben. Maar het lijkt er wel op dat zelfs de grote kantoren in Brussel, die erom bekend staan elke onderhandeling te weigeren, toch op andere gedachten kunnen gebracht na de tussenkomst van de ombudsman.

Aanbevelende rol

Eenmaal per jaar dient de ombudsman een jaarverslag in bij de FOD Economie, dat vervolgens wordt gepubliceerd en dat zijn analyses en aanbevelingen ter verbetering van de sector bevat. Hij doet geen concrete voorstellen (dat is de rol van SAM-TES), maar hij heeft wel veel invloed op de ontwerpvoorstellen. Het is bijvoorbeeld naar aanleiding van zijn opmerkingen over het gebrek aan duidelijkheid wat de honoraria betreft dat hierover een debat en een voorstel van vereenvoudiging werden gelanceerd.

De voorstelling van het eerste jaarverslag in maart 2020 werd enigszins overschaduwd door de uitbraak van de coronacrisis, maar u kunt het via de volgende link raadplegen.

Conclusie

Samengevat kunnen we stellen dat de ombudsman niet alle problemen met gerechtdeurwaarders, waar een dienst schuldbemiddeling mee te maken kan krijgen, zal oplossen. Hij biedt echter wel een snelle en concrete mogelijkheid om de gerechtsdeurwaarder te confronteren met een externe entiteit waaraan hij verantwoording moet afleggen. Het is een concrete kans om vooruitgang te boeken in uw dossiers, alvorens een veel zwaardere procedure te overwegen of gewoon op te geven bij gebrek aan realistische mogelijkheden.

De ombudsman biedt ook een extra kanaal waarlangs steeds terugkerende problemen onder de aandacht kunnen gebracht worden van de FOD en de politiek.