Hoe een loonbeslag doen stoppen ? (JUNI 2020)
Door de sluiting van de veilingzalen van de gerechtsdeurwaarders tijdens de lockdown, hebben deurwaarders hun toevlucht genomen tot andere middelen van tenuitvoerlegging dan het roerend beslag. Tot deze middelen behoort het loonbeslag, wat inhoudt dat men zich wendt tot de schuldenaar van inkomsten van de vervolgde persoon (werkgever, RVA, ziekenfonds, ...) om het beslagbaar gedeelte van het inkomen in beslag te laten nemen en rechtstreeks door te storten naar de gerechtsdeurwaarder.
Hoewel de werking van dit derdenbeslag en de berekening van het beslagbaar gedeelte genoegzaam bekend zijn (voor meer informatie over dit onderwerp, klik HIER), krijgen we veel vragen over hoe dit soort beslag gestaakt kan worden. De mensen verwachten inderdaad dat het derdenbeslag stopt zodra het bedrag van de oorspronkelijke schuld betaald is en ze stellen vaak met verbazing vast dat de inhoudingen op hun inkomen nog lang daarna doorgaan.
In wat volgt, proberen we uit te leggen 1° waarom de inhoudingen op het inkomen doorgaan, 2° wanneer deze moet stoppen en 3° hoe u kunt proberen de zaken te versnellen.
HET COLLECTIEVE KARAKTER VAN HET BESLAG
Het eerste wat men moet weten is dat het beslag in België een collectief karakter heeft, d.w.z. dat elk bedrag dat door de gerechtsdeurwaarder door middel van de openbare macht (via een beslag) [1] wordt ingevorderd, aanleiding geeft tot een situatie van "samenloop" tussen de schuldeisers; het ingevorderde bedrag moet onder hen worden verdeeld in overeenstemming met de redenen van voorrang [2] en a rato van de verschuldigde bedragen [3]. Met andere woorden, wanneer de deurwaarder via een loonbeslag bedragen invordert, kan hij deze niet rechtstreeks aan zijn cliënt doorstorten, maar moet hij deze volgens zeer precieze maar ingewikkelde regels onder alle beslagleggende schuldeisers verdelen.
Deze regel van de samenloop is niet alleen van toepassing op het derdenbeslag, maar geldt ook wanneer de deurwaarder een som ontvangt van de bank (na een beslag op de bankrekening) of van het veilinghuis (na een gedwongen verkoop van roerende goederen). In het geval van een beslag op onroerend goed verloopt de procedure echter iets anders, omdat het de notaris is en niet de deurwaarder die instaat voor de verdeling van de opbrengst van de gedwongen verkoop. Dit staat bekend als een “rangregeling”.
De deurwaarder beheert alle lopende dossiers en zal daarom meer dan het bedrag dat overeenstemt met zijn eigen dossier invorderen. Pas als hij alle schuldeisers heeft betaald, kan hij het beslag opheffen door aan de schuldenaar van de in beslag genomen inkomsten een "handlichting" te sturen, d.w.z. de toestemming om de inhoudingen te stoppen. Hoe gek het ook mag klinken, DEZE REGEL WERD INGEVOERD IN HET BELANG VAN DE SCHULDENAAR om te vermijden dat deurwaarders in de rij zouden gaan staan bij de werkgever en voor elk dossier opnieuw kosten van beslag zouden aanrekenen (ongeveer € 600,00).
WANNEER EINDIGT HET LOONBESLAG ?
Wanneer het voorwerp van het beslag een periodieke vordering is, d.w.z. wanneer het beslag betrekking heeft op bedragen die met regelmatige tussenpozen moeten worden betaald, zoals een loon, een uitkering of een belastingteruggave, zal het beslag ook van toepassing zijn op toekomstige betalingen totdat de deurwaarder genoeg geld op zijn rekening heeft ontvangen om iedereen te betalen met inbegrip van zijn kosten. Het probleem is om erachter te komen wie de schuldeisers zijn en hoeveel hun vordering precies bedraagt.
Om conflicten te vermijden, zijn de opzoeking van de schuldeisers en de verdeling van de bedragen geregeld in het Gerechtelijk Wetboek [4] onder de naam "verdelingsprocedure". Het betreft een vrij complexe procedure in verschillende stappen die tijdrovend en kostelijk (ongeveer € 250,00) is. Als de gerechtsdeurwaarder niet elke maand een verdeling maakt, is dat dus OOK IN HET BELANG VAN DE SCHULDENAAR.
- 1. De deurwaarder moet eerst per aangetekend schrijven contact opnemen met de schuldeisers die zijn ingeschreven in het Centraal Bestand van Beslagberichten (het CBB), een juridische gegevensbank die een overzicht bevat van alle lopende gerechtelijke invorderingsprocedures tegen de schuldenaar. Hij neemt ook contact op met de administratie om kennis te nemen van eventuele onbetaalde sociale of fiscale schulden.
- 2. Deze hebben dan 15 dagen de tijd om hem een up-to-date afrekening te sturen, alsook het bewijs van hun schuldvordering en het voorrecht waarop zij eventueel aanspraak maken.
- 3. De deurwaarder moet vervolgens de antwoorden van de schuldeisers onderzoeken, zijn ontwerp van verdeling opmaken en dit naar alle partijen sturen, die dan 15 dagen de tijd hebben om tegenspraak te voeren als ze er niet mee akkoord gaan.
- 4. Pas nadat deze 2de termijn van 15 dagen is verstreken, en mits geen tegenspraak werd gevoerd, kan de deurwaarder de bedragen definitief overmaken aan de verschillende schuldeisers volgens de bepalingen van het PV van verdeling. Vanaf dat ogenblik is er geen termijn bepaald voor het overmaken van de bedragen en sommige weinig gewetensvolle deurwaarders hebben de vervelende gewoonte om het geld nog enkele maanden op hun rekening te laten staan; gelukkig gaat het om geïsoleerde gevallen.
WANNEER MOET DE DEURWAARDER OVERGAAN TOT EEN VERDELING ?
Indien het beslag een vast bedrag betreft (na een verkoop of na een inbeslagneming van gelden), moet de verdeling uiterlijk 15 dagen na ontvangst van het bedrag beginnen [5]. Indien het beslag betrekking heeft op een terugkerend bedrag (loonbeslag, belastingteruggave, ...) heeft de deurwaarder meer speelruimte. In de praktijk gaat een zorgvuldige deurwaarder ongeveer elk jaar over tot een verdeling. Hij kan ertoe gebracht worden vaker een verdeling te organiseren als de geïnde bedragen groot zijn of, omgekeerd, de verdelingen meer te spreiden als de geïnde bedragen echt klein zijn. Zijn timing hangt af van de bedragen die hij ontvangt in verhouding tot het totaal van alle schulden. Als u vindt dat de deurwaarder talmt en dat het tijd is om te beginnen met de verdeling, kunt u hem aanmanen om hiertoe over te gaan op basis van artikel 1629 van het Gerechtelijk Wetboek. Hij zal dan binnen de 15 dagen aan de verdeling moeten beginnen. U moet zich er wel van vergewissen dat dit geen nadeel zal berokkenen aan de schuldenaar.
Hier zijn nog 3 regels die de timing van de verdelingen kunnen beïnvloeden :
- • Als een van de vorderingen een alimentatievordering is, moet deze maandelijks aan de onderhoudsgerechtigde worden uitbetaald. De wet geeft deze laatste dus een supervoorrecht, waardoor hij of zij bij voorrang wordt betaald ten opzichte van alle anderen. Om te voorkomen dat elke maand een verdeling moet plaatsvinden wanneer al bekend is dat het volledige bedrag aan de onderhoudsgerechtigde zal worden toegewezen, mag de deurwaarder in dat geval de verdeling laten vallen en het onderhoudsgeld elke maand doorstorten.
- • De kosten van de deurwaarder die beslag legt, genieten ook een hypervoorrecht en hij kan ze bij voorrang in mindering brengen van het geïnde bedrag. Zolang de deurwaarder niet ten minste het bedrag van zijn kosten op zijn rekening heeft ontvangen, is een verdeling niet gerechtvaardigd, aangezien alle gelden aan hem zullen worden toegewezen. Ook als het beslag wordt opgeheven wanneer het bedrag op de rekening van de deurwaarder onvoldoende is om zijn kosten te dekken, hoeft hij geen verdeling uit te voeren en mag hij het ontvangen bedrag aan zichzelf toewijzen bij wijze van gedeeltelijke vergoeding van zijn kosten.
- • Wanneer de deurwaarder aanvoelt dat het beslag op zijn einde loopt, geeft hij er vaak de voorkeur aan om het beslag nog 1 of 2 maanden te laten voortduren om er zeker van te zijn dat het dossier na de verdeling kan worden afgesloten. Er kan altijd een nieuwe onbetaalde belasting of een nieuwe schuld opduiken. De deurwaarder wil vermijden dat er na de verdeling nog een paar honderd euro overblijft en er enkele maanden later opnieuw tot een verdeling moet worden overgegaan. DAT IS OOK IN HET BELANG VAN DE SCHULDENAAR. Eventuele teveel ontvangen bedragen worden uiteraard aan de debiteur terugbetaald.
WAT KAN MEN DOEN OM EEN LOONBESLAG STOP TE ZETTEN ?
- 1° Een betaling uitvoeren vóór de eerste storting van de derde-beslagene in handen van de gerechtsdeurwaarder
De situatie van samenloop neemt geen aanvang met het beslag, maar ontstaat zodra de deurwaarder een eerste bedrag onder dwang heeft geïnd. De schuldenaar die op de hoogte is gebracht van het beslag (en die hiervoor de middelen heeft) kan contact opnemen met de deurwaarder en aanbieden om het volledige saldo van het dossier vrijwillig te betalen voordat de derde-beslagene de tijd heeft gehad om een betaling uit te voeren. De deurwaarder kan zijn dossier dan afsluiten en een handlichting sturen naar de derde-beslagene, voordat er een bedrag moet worden verdeeld.
Opgelet: de deurwaarder moet wel degelijk vooraf gecontacteerd worden om zijn akkoord te bekomen en u moet ervoor zorgen dat alle kosten betaald worden, ook de lopende. De deurwaarder zou kunnen aarzelen om deze mogelijkheid toe te staan, maar meestal sluit hij zijn dossier liever zo snel mogelijk af, eerder dan het te laten aanslepen.
- 2° De andere schuldeisers betalen
Zodra het beslag is gelegd, kan de schuldenaar contact opnemen met de andere schuldeisers om zijn schulden bij hen zo snel mogelijk te vereffenen. Als hij dan naar de beslagleggende deurwaarder het bewijs stuurt dat de andere schulden zijn betaald en die dossiers afgesloten zijn, zal de deurwaarder de situatie beter kunnen inschatten en zo snel mogelijk met de verdeling kunnen beginnen.
- 3° In geval van een onderhoudsuitkering
Het probleem met een alimentatiebeslag is dat dit ook geldt voor de toekomstige betalingen. Het beslag zou dus kunnen voortduren totdat er een einde komt aan de onderhoudsplicht . Als er geen andere schulden (meer) zijn en het achterstallige onderhoudsgeld is betaald, kan de schuldenaar een opschorting van het beslag vragen om de vrijwillige betalingen te hervatten. Nogmaals, dit is geen recht en de schuldeiser moet hiermee akkoord gaan.
Het is ook niet altijd een goede oplossing. Bij de geringste misstap kan het beslag immers worden hervat waardoor nieuwe beslagkosten in rekening worden gebracht. Bovendien is het zo dat, indien het beslag wordt opgeschort, niets een andere schuldeiser belet om zelf beslag te laten leggen. Die kan zo proberen om het beslagbaar gedeelte, dat normaal gesproken zou worden toegewezen aan het onderhoudsgeld, voor zichzelf op te eisen.
- 4° Veranderen van werkgever
Het beslag dat bij uw vorige werkgever werd gelegd, zal niet "overgaan" naar de nieuwe werkgever. Als u van werk verandert, neem dan wel contact op met de deurwaarder om een minnelijke regeling te treffen, anders komt hij een paar maanden later gewoon bij uw nieuwe werkgever aankloppen met een reeks extra kosten, en dan begint de hele zaak opnieuw.
- 5° Verzet aantekenen bij de beslagrechter
De beslagrechter kan een derdenbeslag alleen laten opheffen als u bewijst dat de deurwaarder een rechtsfout heeft gemaakt. Hij houdt geen rekening met uw budget of uw betalingscapaciteit. Bovendien zal u een vrij groot bedrag aan kosten moeten voorschieten, aangezien u een gespecialiseerde advocaat en een andere deurwaarder moet inschakelen om de verzetsdagvaarding te betekenen.
Bovendien verplicht het verzet tegen een derdenbeslag de derde-beslagene om het beslagbaar deel van de inkomsten van de beslagene op een geblokkeerde rekening te bewaren. Deze inkomsten worden vervolgens doorgestort naar de beslagleggende schuldeiser of naar de schuldenaar, afhankelijk van het resultaat van de verzetsprocedure. Verzet aantekenen tegen een derdenbeslag zorgt er dus niet voor dat men zijn volledig loon of andere uitkeringen kan behouden.
- 6° De collectieve schuldenregeling (CSR)
De CSR schort de beslagleggingen op. Vanaf de datum van de beschikking van toelaatbaarheid moet de derde-beslagene het volledig inkomen van de schuldenaar op de rubriekrekening storten, die door de gerechtelijke bemiddelaar op naam van de cliënt geopend is. De CSR legt andere beperkingen op dan het beslag en deze zijn soms even verstrekkend en belastend voor de schuldenaar. Voor meer informatie over deze procedure, klik HIER.
[1] In tegenstelling tot een zogenaamde "vrijwillige" betaling, die rechtstreeks aan een dossier kan worden toegewezen. Merk op dat een betaling die onder dreiging van beslag wordt gedaan, wordt beschouwd als een vrijwillige betaling.
[2] De Staat heeft bijvoorbeeld een algemeen voorrecht, waardoor zij voorrang heeft op een normale schuldeiser zoals en telecom operator. De in beslag genomen bedragen zullen eerst worden toegewezen aan de Staat en pas daarna zal de beslagleggende schuldeiser worden betaald.
[3] Als er geen bevoorrechte schuldeisers (redenen van voorrang) zijn, en er is een schuld van € 1.000,00 en een andere schuld van € 3.000,00, dan zal de eerste schuldeiser zich tevreden moeten stellen met 25% van het in beslag genomen bedrag, terwijl de tweede 75% zal ontvangen.
[4] Artikels 1627 tot 1638 van het Gerechtelijk wetboek
[5] Artikel 1627 van het Gerechtelijk wetboek
[6] Rechtsmisbruik blijft een vaag begrip dat door de rechter moet worden geïnterpreteerd. Om zich hierop te kunnen beroepen, moet de zaak voor de beslagrechter worden gebracht, die er dan moet worden van overtuigd dat de deurwaarder bewust onnodige kosten heeft gemaakt, wat niet evident is. De deurwaarder moet hoe dan ook van de situatie op de hoogte worden gebracht alvorens hij van rechtsmisbruik kan worden beschuldigd.
