Voorbeeld van een goede bemiddelingspraktijk : Onderhandelen van een soepel afbetalingsplan met de FOD Financiën (JUNI 2023)
Minnelijke schuldbemiddeling is geen exacte wetenschap. Schuldbemiddelaars moeten hun onderhandelingstechnieken vaak aanpassen aan de schuldeiser, of zelfs aan de tussenpersoon met wie ze te maken hebben, om te onderhandelen over de kwijtschelding van bepaalde kosten of om voordeligere betalingsvoorwaarden te bekomen voor de gebruiker.
We nodigden onlangs de minnelijke schuldbemiddelaars van Brussel uit op een (virtuele) bijeenkomst. Bedoeling was om voorbeelden van succesvolle onderhandelingen voor te stellen en GOEDE PRAKTIJKEN in de minnelijke schuldbemiddeling uit te wisselen rond de thema van Onderhandelen van een soepel afbetalingsplan met de FOD Financiën
DE CONTEXT
Tot voor enkele jaren waren de procedures voor de invordering van schulden aan de overheid gespreid over de verschillende administraties (Ontvanger der Belastingen, Ontvanger der Penale Boeten, DAVO, enz.) die elk hun eigen regels hanteerden. Nu streeft de FOD Financiën ernaar om alle invorderingen onder te brengen bij één enkele dienst, de Algemene Administratie van de Inning en de Invordering (AAII). Deze centralisatie moet ervoor zorgen dat de schuldenaar één enkel aanspreekpunt heeft voor al zijn schulden aan de overheid, en dat deze laatste een totaalbeeld krijgt van de schuldensituatie zodat ze haar actie hier zo goed mogelijk kan op afstemmen.
Om een gelijke behandeling van alle schuldenaars en een consequente werking van de administratie te garanderen, heeft de FOD een reeks vrij strikte procedures ingevoerd voor het toekennen van betalingstermijnen en -faciliteiten. Zo kan het Team Invordering bijvoorbeeld geen afbetalingsplan van meer dan 1 jaar toestaan, tenzij de persoon in kwestie een Administratieve Schuldregeling (ASR) aanvraagt, waardoor het afbetalingsplan over maximaal 5 jaar kan lopen. Meer informatie over de procedures van de FOD Financiën voor het toekennen van betalingsfaciliteiten vindt u in dit artikel HOE ONDERHANDELEN MET DE FOD FINANCIËN.
In sommige situaties waarmee de diensten schuldbemiddeling te maken krijgen, is echter zelfs een afbetalingstermijn van 5 jaar nog te kort. De schuldbemiddelaar zal dan andere middelen moeten aanwenden om te trachten enige soepelheid te bekomen bij de administratie. Hier zijn een paar tips over hoe u dit kunt aanpakken
DE FEITEN
UEen persoon diende zich aan bij de dienst schuldbemiddeling met een schuld aan de RVA van ongeveer € 14.000,00 in verband met de terugbetaling van onterecht ontvangen uitkeringen. De persoon beschikte over geen enkele geldreserve en ontving enkel een leefloon voor samenwonenden (zijnde € 809,43 per maand in 2023). Nadat het budget was opgesteld, bleek het voor de schuldbemiddelaar onmogelijk om een afbetalingsplan over 5 jaar voor te stellen aan € 230,00 per maand, zoals nodig was volgens de ASR.
De persoon wilde niets horen van een collectieve schuldregeling en voldeed niet aan de voorwaarden voor Onbeperkt Uitstel. De schuldbemiddelaar zag zich dan ook genoodzaakt om een nieuwe onderhandelingsstrategie uit te werken, buiten de platgetreden paden.
DE ONDERHANDELING
De schuldbemiddelaar stelde eerst een afbetalingsplan van € 10,00 per maand voor. De FOD wees dit voorstel logischerwijs af en stuurde aan op een ASR. De schuldbemiddelaar vulde het aanvraagformulier voor een ASR echter niet in, wetende dat dit ook geweigerd zou worden, en besloot om verder te onderhandelen met zijn contactpersoon bij de FOD.
Hij legde de situatie rustig uit en stelde voor om de aflossingen op te trekken tot € 20,00 per maand. Na veel aandringen stemde de tegenpartij uiteindelijk toe, maar slechts voor een korte periode van 3 maanden. Voor het verstrijken van die 3 maanden nam de schuldbemiddelaar opnieuw contact op met de boodschap dat de situatie van zijn cliënt niet was veranderd. Beide partijen kwamen daarop overeen om de oorspronkelijke regeling te verlengen.
Om dit te bekomen, haalde de schuldbemiddelaar een hele reeks argumenten aan en haalde hij alle middelen uit de kast:
- Hij begon met een duidelijke uitleg over de situatie van zijn cliënt, niet alleen wat diens inkomen betreft, maar ook diens totale uitstaande schuld en het aantal actieve schuldeisers
- Vervolgens liet deze eerste periode van 3 maanden hem toe te bewijzen dat zijn cliënt bereid en in staat was om regelmatig te betalen en dat het afbetalingsplan dus haalbaar was.
- Ten slotte legde de schuldbemiddelaar het nodige doorzettingsvermogen aan de dag en gaf hij de zaak niet op ondanks verschillende weigeringen. De diensten schuldbemiddeling genieten een zeker aanzien bij de FOD Financiën, die hen als een bevoorrechte partner beschouwt en rekening houdt met hun adviezen en analyses
- Van belang in dit dossier was ook de hoffelijke houding van de schuldbemiddelaar en het feit dat hij voortdurend wees op de goede wil van zijn cliënt en diens voornemen om zijn schuld af te lossen. Zo hoefde hij niet tegen de FOD te argumenteren, en vond hij hen integendeel bereid om gezamenlijk naar een oplossing te zoeken.
HET RESULTAAT
Aangezien een dergelijke oplossing niet is toegestaan volgens de procedures van de FOD, kon de dossierbeheerder het afbetalingsplan niet officieel goedkeuren. Dit betekent dat de FOD de schuldenaar alsnog zou kunnen vervolgen en beslag leggen op diens bankrekening of inkomen. Dankzij het regelmatige contact met de FOD heeft de schuldbemiddelaar echter de zekerheid dat de invorderingsprocedure niet zal worden hervat zonder dat hij hiervan op de hoogte wordt gebracht en de kans heeft gekregen om een alternatieve oplossing voor te stellen. Ondertussen blijft de schuldenaar zijn schuld aan de overheid naar beste vermogen verder aflossen.
CONCLUSIE
Er dient opgemerkt dat de redenering achter de invorderingsprocedures van de FOD Financiën gebaseerd is op de logica van het innen van belastingen, die cyclische en voorspelbare schulden zijn die elke goede burger als een prioriteit zou moeten beschouwen. De schuld moet dus in de mate van het mogelijke binnen het jaar vóór de volgende vervaldag worden betaald. Er kunnen extra termijnen of soepelere betalingsfaciliteiten worden toegekend, maar dat blijft een gunst en geen recht.
Voor een afbetalingsplan over meer dan één jaar wordt de belastingbetaler doorverwezen naar de ASR, die voor maximaal 5 jaar* kan worden toegekend. Daarna blijft er geen andere mogelijkheid dan de CSR. Deze logica houdt echter geen rekening met bepaalde extreme situaties zoals de terugbetaling van onterecht ontvangen gelden of strafrechtelijke schulden. Deze schulden ontstaan plots en gaan vaak over grote bedragen. Bovendien is de CSR niet geschikt voor alle situaties. Zo laat ze bijvoorbeeld geen kwijtschelding toe van strafrechtelijke boetes. Daar waar de wetgever in deze materie onbuigzaam lijkt, is dit gelukkig niet het geval voor alle actoren op het terrein. Helaas neemt dit niet weg dat de schuldenaar in zekere mate het zwaard van Damocles boven het hoofd blijft hangen, ook al lijkt hij er tijdelijk van verlost.
*Sommige schuldbemiddelaars zijn er ook in geslaagd om een meer welwillende houding af te dwingen vanwege de dossierbeheerders van de FOD gelast met de toekenning van de ASR (dit zijn niet dezelfde personen als de dossierbeheerders van het Team Invordering). Bij hun aanvraag van de ASR zijn ze er met dezelfde onderhandelingsmethoden (hoffelijkheid, doorzettingsvermogen, enz.) in geslaagd om een ASR te bekomen over een periode van meer dan 5 jaar. Dit biedt zelfs bepaalde voordelen, aangezien deze overeenkomst definitief is.
