Welke rechtsmiddelen tegen misbruik door gerechtsdeurwaarders. (OKTOBER 2019 - update in FEBRUARI 2023)
In de praktijk wordt een schuldbemiddelaar vaak geconfronteerd met maatregelen van deurwaarders die hij als onevenredig of onrechtmatig beschouwt. Door het statuut van ambtenaar van de burgerlijke stand is het beroep van gerechtsdeurwaarder een erg gecontroleerd en beschermd beroep, in die mate dat hij een zekere immuniteit lijkt te genieten en hem niets ten laste kan worden gelegd. Maar er bestaan echter verschillende rechtsmiddelen tegen misbruik door gerechtsdeurwaarders.
Dit artikel gaat in op de mogelijkheden van de diensten schuldbemiddeling om tegen misbruik op te treden. Wij raden u steeds aan om vooraf contact op te nemen met het Steunpunt. Het Steunpunt kan u advies geven over de slaagkansen van uw betwisting en kan u ondersteunen, of zelfs in uw naam optreden als u dat wenst. Aan het eind van dit artikel vindt u een overzicht van de klachten die wij recentelijk hebben ingediend.
Indien u ook een klacht heeft ingediend tegen een gerechtsdeurwaarder, aarzel dan niet om ons op de hoogte te stellen van de voortgang en/of de resultaten zodat wij deze informatie eventueel kunnen delen met de andere diensten schuldbemiddeling.
Om te beginnen moet men er rekening mee houden dat het beroep van gerechtsdeurwaarder geen gemakkelijk beroep is. Deurwaarders zijn onderworpen aan een groot aantal vaak erg complexe regels. Bovendien zijn ze tussenpersoon in een conflict waarin de belangen van de schuldeiser botsen met de rechten van de schuldenaar en heerst er in sommige zaken een grote sociale of emotionele geladenheid. Deurwaarders zijn daartegen niet echt gewapend. Dit heeft tot gevolg dat, ook al lijken sommige handelingen van de deurwaarder onrechtmatig of onwettig, dit nog niet betekent dat de deurwaarder daadwerkelijk een fout beging (of dat hij zelf de oorzaak is van de fout).
Bovendien stelt men in de praktijk vast dat de meerderheid van de gerechtsdeurwaarders hun werk goed doen en dat de problemen eigenlijk slechts door een minderheid worden veroorzaakt (deze deurwaarders behandelen echter een groot aantal zaken). De klachten die door het Steunpunt in Brussel zijn ingediend en er worden opgevolgd, hebben dan ook slechts betrekking op twee kantoren in het bijzonder.
Materiële vergissingen zijn echter mogelijk. Vooraleer een klacht wordt ingediend, is het bijgevolg altijd beter om advies in te winnen bij een gespecialiseerd advocaat en om vooral eerst te proberen om een minnelijke schikking te treffen met de deurwaarder.
Als de gerechtsdeurwaarder bij zijn standpunt blijft (of niet binnen een redelijke termijn antwoordt), heeft u verschillende mogelijkheden. U kunt:
- de kosten aanvechten voor de rechter ;
- beroep aantekenen bij de ombudsman van de gerechtsdeurwaarders ;
- een tuchtrechtelijke klacht indienen.
**TUCHTPROCEDURES TEGEN GERECHTSDEURWAARDERS
Eenieder die beweert het slachtoffer te zijn van een fout van een deurwaarder in de uitoefening van zijn functie, heeft het recht om een tuchtrechtelijke klacht in te dienen. Hiertoe dient een persoon schriftelijk een gemotiveerde klacht in bij de rapporteur van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders. Hij kan deze klacht ook voorleggen aan de rapporteur van de Arrondissementskamer of aan de procureur des Konings [3]. Deze kunnen dan beslissen om de zaak in behandeling te nemen en deze zelf doorsturen naar de rapporteur van de Nationale Kamer.
De rapporteur van de Nationale Kamer zal de betrokken gerechtsdeurwaarder ondervragen, een onderzoek voeren en een rapport schrijven. De rapporteur kan ook proberen de partijen met elkaar te verzoenen voordat hij of zij beslist wat hij/zij gaat doen. Indien er geen verzoening plaatsvindt, verwijst hij de zaak samen met zijn rapport door naar het Directiecomité van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders.
Het Directiecomité zal het dossier vervolgens analyseren en kan verzoeken om de partijen mondeling te horen. Indien het Directiecomité van oordeel is dat de klacht gegrond is, zal het deze doorsturen naar de Tuchtcommissie in het rechtsgebied van het hof van beroep (Antwerpen, Gent, Brussel, Luik en Bergen) waarvan de betrokken gerechtsdeurwaarder afhangt. Merk op dat in geval van een weigering om de zaak te verwijzen naar deze Commissie, de particulier, de rapporteur van de Arrondissementskamer of de procureur die de klacht indiende, verhaalmogelijkheid hebben om de zaak rechtstreeks bij deze Tuchtcommissie aanhangig te maken.
Deze procedure omvat dus drie stappen, drie filters vooraleer het tot een eventuele veroordeling komt. Tijdens elk van deze stappen heeft de deurwaarder het recht om zich te verdedigen en uitleg te verstrekken. Voor meer informatie over het verloop van de procedure verwijzen we graag naar het artikel over dit thema dat op de website van Portail Wallonie, gewijd aan overmatige schuldenlast, werd gepubliceerd.
Deze klacht is gratis en heeft tot doel de in gebreke gebleven deurwaarder te sanctioneren met een waarschuwing, een boete, of in het ergste geval met een schorsing of zelfs de ontzetting uit zijn ambt als gerechtsdeurwaarder.
Deurwaarders die door collega’s worden veroordeeld, schikken zich doorgaans naar die beslissing en laten de betwiste kosten vallen. Ze zijn hiertoe formeel echter niet verplicht. Laat de deurwaarder de kosten niet vallen, dient men de zaak voor de bevoegde rechter te brengen. Er is dan een grote kans op succes. De wet bepaalt dat het in de gerechtelijke fase de Tuchtcommissie is die de beslagrechter op de hoogte brengt [4].
We wijzen erop dat voor de behandeling van de klacht geen termijn wordt opgelegd (afgezien van de termijn voor de ontvangstbevestiging). Dit is betreurenswaardig.
Zo leidde bijvoorbeeld nog geen enkele van de klachten die het Steunpunt op 5 februari 2018 indiende, tot een beslissing. Het Steunpunt mocht zelfs het advies van de rapporteur van de Arrondissementskamer nog niet ontvangen.
Bovendien kan tegen het besluit van de Tuchtcommissie in beroep worden gegaan. De enige beslissing die wij volgen en die reeds tot een tuchtmaatregel heeft geleid, werd onmiddellijk aangevochten door de gerechtsdeurwaarder voor de rechtbank van eerste aanleg. De zaak is nog steeds hangende, ook al dateert de klacht van september 2014.
- Volmacht klacht deurwaarders
Ziehier een link naar een overzicht van de klachten die wij volgen.
Het minste dat kan worden gezegd is dat de Nationale Kamer niet echt haast heeft. Er wordt op grote schaal misbruik gemaakt van het ontbreken van een wettelijke termijn, wat het gevoel van straffeloosheid versterkt. Het uitblijven van een antwoord van de tuchtrechtelijke autoriteiten van de gerechtsdeurwaarders op onze klachten, geeft ons echter objectieve elementen die ons in staat stellen de afwezigheid van een reële controle op de activiteiten van de gerechtsdeurwaarders aan te tonen. Uiteindelijk zal dit in ons voordeel werken om van onze toekomstige regering de ingrijpende wetswijzigingen te bekomen waar we al jaren om vragen... en zo eindelijk een einde te maken aan de misbruiken (hoop doet leven )
Aangezien de besluiten van deze Commissie niet worden gepubliceerd, willen we u vragen niet te aarzelen om ons de resultaten van uw procedures mee te delen of uw lopende zaken. Wij kunnen deze informatie dan delen met de andere diensten schuldbemiddeling.
[1] Art 519, 3° van het Gerechtelijk Wetboek
[2] Art. 2, 4° van het KB van 30 november 1976 tot vaststelling van het tarief van de handelingen van de gerechtsdeurwaarders in burgerlijke en handelszaken en van bepaalde uitkeringen.
[3] Merk op dat de invorderaar zich blootstelt aan strafrechtelijke vervolging als hij de Wet van 20 december 2002 betreffende de minnelijke invordering niet naleeft. Het is echter niet aan het individu om een dergelijke procedure aanhangig te maken, maar aan de procureur des Konings. Daarom kan het interessant zijn om de procureur des Konings in te zetten als toegangspoort tot een tuchtprocedure of om hem een kopie van de klacht toe te sturen
[4] Art. 541 van het Gerechtelijk Wetboek
